توليدات داخلي نفتي يا غير نفتي در ايران چه نقشي در صادرات دارند؟ اين توليدات چه اثرهايي بر اقتصاد كشور دارند؟ شرح حالي از وضعيت اقتصادي و توليدي ايران جهت كسب اطلاعات مفيد و مهم براي تجارتهاي كوچك و بزرگ جمعآوري كرديم. اميدواريم كه ديد بهتري از اين وقايع مهم براي شما فراهم كنيم.
نگاهي بر عملكرد تجاري اخير
متأسفانه پس از خروج كشور ايالات متحده آمريكا در سال 1397 از برجام، شرايط توليدات داخلي و بازرگاني خارجي در ايران دچار تنشهاي زيادي شد. بر اين اساس در سال 98 ميزان حجم و ارزش تجارت خارجي كاهش چشمگيري داشته و اين امر حتي تا سالهاي بعد هم ادامه دار بوده است.
در اين مسير پر از فراز و نشيب، ارزش دلاري تجارت خارجي در سال 99 نسبت به سال گذشته (98) تقريباً 13 درصد كاهش داشته است. همچنين از حدود 85 ميليارد دلار تقريباً به حدود 8.8 ميليارد دلار رسيده بود!
طي بررسيهايي در رابطه با ميزان سهم تجارت كشور از سهم تجارت بينالمللي، ميتوان به اين نكته رسيد كه طي سالهاي 1395 تا 1399 همواره سهم بازرگاني جهاني كمتر از 5 درصد بوده است. عليرغم اينكه حجم تجارت بينالمللي تقريباً از 32 هزار ميليارد دلار در سال 95 به حدود 35 هزار ميليارد دلار در سال 1399 افزايش يافته است.
اما با اين حال توليدات داخلي نسبت به صادرات وضعيت بدتري به خود ديده است و سهم آن از تجارت جهاني 3 درصد (در سال 95) به 2 درصد (در سال 99) كاسته شده است!
اين امر به خاطر روند ضد ادواري تجارت خارجي كشور در مقايسه با تجارت بينالمللي است. اين واقعه همچنين نشان دهنده ضعف داشتن در زير ساختهاي بازرگاني نظير ترانزيت، لجستيك، بيمه، بازاريابي است.
علاوه بر مشكلات ذكر شده، فقدان استراتژي توسعه بازرگاني، ضعف ديپلماسي فعال اقتصادي، تجاري و همچنين توجه بسيار كم به اهميت بازرگاني خارجي در اقتصاد اين كشور است.
كاهش توليدات داخلي و صادراتي
در سالهاي اخير تحريمهاي شديد اقتصادي و همچنين محدوديتهاي تجاري اعمال شده براي صادركنندگان، ميزان توليدات در داخل و خصوصاً محصولات صادراتي را به شدت كاهش داده است. علاوه بر اين مشكلات سياسي و اقتصادي، ويروس كرونا هم باعث شد اين عدد و حجم توليدات و معاملات حتي كمتر هم شوند!
نسبت صادرات محصولات غير نفتي به توليدات داخلي از 6.25 درصد در سال 90 تقريباً به حدود 15 درصد در سال 99 رسيده است. بدين معنا است كه صادرات غير نفتي و توليدي كشور با كاهش نقش و اهميت روبرو شده است.
رقابت ايران و تركيه
در حوزه خاورميانه تا 2 دهه قبل، ايران و تركيه بهترين اقتصادهاي اين منطقه به حساب ميآمدند و تقريباً در برخي موارد با همديگر برابري ميكردند! توليدات داخلي ايران و تركيه در سال 84 بر حسب شاخص برابري قدرت خريد (PPP) تقريباً مساوي بوده است، همچنين در كنار هم معادل 1 ميليارد دلار ميشدند.
نكته جالب اين است كه در سال 84 شهروندان تركيه و ايران از نظر ثروت تقريباً با يكديگر برابري ميكردند. اما كشور تركيه در همين 16 سال اخير بود كه شانس بيشتري براي بهبود وضعيت اقتصادي كشور به دست آورد و همچنين به نحو احسن از آنها استفاده كرد!
جايگاه ايران
در حال حاضر جايگاه ايران در منطقه خاورميانه از توليدات در داخل كشور يا اقتصاد در بهترين شرايط سوم خواهد بود. تركيه و عربستان سعودي در حال حاضر جايگاه بهتري نسبت به كشور ايران از آن خود كردند. روندها نشان ميدهد طي كمتر از 5 سال، امارات متحده هم برخلاف جمعيت و وسعت بسيار كم از ايران پيشي خواهد گرفت.
شاخص درآمد كشورها
متأسفانه به خاطر نرخ تورم قدرت خريد در كشور ايران روزبهروز در حال كمتر شدن است. اين امر به طوري است كه در سالهاي آينده ممكن است به فاجعهاي بزرگ در اقتصاد تبديل شود. بر اساس دادههاي بانك جهاني، اقتصاد ايران عملاً از سال 1384 تا 1399 رشدي در توليدات داخلي به خود نديده است!
در مقابل اين شاخص براي كشور تركيه طي اين 15 سال تقريباً برابر با 2.3 است! بدان معنا است كه ثروت شهروندان تركيه نسبت به 15 سال اخير 2.3 بيشتر شده است! در حالي كه ثروت شهروندان ايراني به طور متوسط در بازه زماني 15 سال هيچ تغييري پيدا نكرده است.
اما اصل موضوع اينجا است كه مردم تركيه همچنان در مسير ثروتمندتر شدن هستند! در حالي كه ايران طبق شواهد و تحليلها تا 5 سال ديگر هيچ رشدي نخواهد داشت (درجا ميزند) و ثروتمندتر نميشود!
در حال حاضر كشور قطر از نظر توليدات داخلي ناخالص بر حسب قدرت خريد در جايگاه اول قرار دارد. مقدار شاخص اين كشور در سال 2020 ميلادي 93.500 هزار دلار بوده و پيشبيني ميشود تا سال 2026 به 119500 هزار دلار هم دست پيدا كند!
آذربايجان وضعيت بهتري دارد
ميزان شاخص كشور جمهوري آذربايجان در سال 2020 برابر با 14400 دلار است. اين در حالي است كه ايران در همان سال شاخصي برابر با 13 هزار دلار داشته است. حتي شواهد نشان ميدهند كه شهروندان ايراني نسبت به كشورهاي مالزي، گرجستان، ارمنستان، و جمهوري آذربايجان تا 5 سال ديگر بسيار فقيرتر ميشوند!
ضربه فني كرونا بر اقتصاد ايران
شرايط اقتصادي براي ايران به خاطر اعمال تحريمها در حال عادي بد بود. به خصوص اينكه در سال 98 تحريمهاي يك جانبه آمريكا عليه ايران اعمال شده بود و وضعيت را سختتر از قبل كرد. اضافه شدن كرونا بر مشكلات توليدات در داخل و بازرگان بينالمللي ضربه فني نهايي را بر ايران وارد كرد.
شاخص PPP به ما درباره قدرت خريد مردم به ازاي يك دلار را نشان ميدهد. برابر شاخص برابري قدرت خريد، تا انتهاي سال 2019، ايران با توليد حدود يك تريليون و 172 ميليارد دلار محصولات و خدمات در جايگاه 22 بزرگترينهاي اقتصاد جهان قرار گرفت.
رتبه 22 در قياس با ردهبندي بر اساس توليدات داخلي ناخالص به نسبت، جايگاهي بهتر داشت! در مقابل اقتصاد كشور همسايه (تركيه) بر اساس همين شاخص با توليد تقريبي 2 تريليون و 300 ميليارد دلار خدمات و محصولات، در جايگاه 13 قرار گرفته بود!
همچنين نسبت به كشور ايران حدوداً 2 برابر بيشتر كالا و خدمات توليد كرد و حتي از كرهجنوبي هم در ردهبنديها، بالاتر بود.
سامانه توليدات
همانطور كه ميدانيد تمامي مشاغل و توليدات داخلي نيازمند شناخته شدن در بازار هستند. براي اينكه كسب و كار توسعه پيدا كند، بايد از طريق تبليغ كالاهاي خود را به بازار معرفي كنند. در غير اين صورت سير سعود و پيشرفت، شيب خيلي كندي خواهد داشت.
سامانه توليدات اين امكان را براي همه كسب و كارها فراهم كرده است كه بتوانند به راحتي كالاي خود را به بازار معرفي كنند. اگر توليدي داريد، توصيه ميكنيم حتماً از امكانات اين سايت استفاده كنيد. سايت توليدات بسيار معتبر است و از هرگونه كسب و كاري پشتيباني ميكند.
كلام آخر
همه كشورها به ظرفيت اقتصادي توليدات داخلي، خدمات و غيره احتياج دارند كه بتوانند بقاي خود را تضمين كنند. امروزه به خاطر تورم و محدوديتهاي بازرگاني، تجارت بينالمللي كار بسيار سختي شده است. اما با بن بست مواجه نميشود. هرچه اقتصاد يك كشور قويتر و پايدارتر باشد، در زمينه تجارت بينالمللي پتانسيل بيشتري خواهد داشت.